ҚОНУНИ
ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ АВФИ УМУМӢ
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2001, №8, мод. 559)
Ба муносибати даҳумин солгарди истиклолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо дарназардошти принсипи башардӯстӣ Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
а) занҳое, ки кудакони ноболиғ доранд ва занҳои ҳомила;
б) занон аз 50 ва мардон аз 55 сола боло;
в) маъюбони гуруҳҳои I ва II, инчунин шахсони гирифтори касалии сил (туберкулез), ки ба гуруҳи I ва II қайди диспанерӣ дохил мебошанд;
г) иштирокчиён ва собиқдорони Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда, иштирокчиён ва собиқадорони амалиётҳои ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо;
д) шахсоне, ки бо ордену медалҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ ва Ҷумҳурии Тоҷикистон мукофотонида шудаанд:
е) шахсоне, ки аз даъвати навбатӣ ба хизмати ҳақиқии ҳарбӣ саркашӣ намудаанд, худсарона баромада рафтаанд, худсарона қисм ё маҳалли хизматро тарк кардаанд, фирор кардаанд ё шахсоне, ки аз хизмати ҳарбӣ бо роҳи маъюб кардани худ, ё бо тарзи дигар саркашӣ кардаанд;
ж) шаҳрвандони хориҷӣ;
з) шахсоне, ки аз ҷониби судҳои дигар давлатҳо маҳкум шуда ва барои минбаъд адо намудани ҷазо ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шудаанд.
а) заноне, ки бори аввал ба мӯҳлати то ҳашт соли пурра маҳкум шудаанд;
б) мардоне, ки бори аввал ба мӯҳлати то панҷ соли пурра маҳкум шудаанд;
в) маҳкумшудагоне, ки бори аввал ба мӯҳлати то даҳ соли пурра маҳкум шудаанд ва агар на камтар аз се ду ҳиссаи мӯҳлати ҷазоро адо карда бошанд;
г) маҳкумшудагоне, ки бори аввал ба мӯҳлати зиёда аз даҳ сол маҳкум шудаанд ва агар на камтар аз чор се ҳиссаи мӯҳлати ҷазоро адо карда бошанд;
6.Тафтиши парвандаҳои зерине, ки таҳти таҳқиқ ва тафтиш қарор доранд ва парвандаҳое, ки аз тарафи судҳо баррасӣ нагардидаанд, қатъ карда шаванд:
а) дар бораи ҷиноятҳое, ки то эътибор пайдо кардани ҳамин Қонун аз тарафи шахсони дар бандҳои 1 ва 2 ҳамин Қонун номбаршуда содир гардидаанд;
б) дар хусуси ҷиноятҳое, ки барои онҳо Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷазоҳои бо маҳрум сохтан аз озодӣ вобаста набударо пешбинӣ намудааст;
в) нисбати шахсоне, ки аз беэҳтиётӣ ҷиноят содир кардаанд ва барои он Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷазои маҳрум сохтан аз озодиро ба мӯҳлати то даҳ сол пешбинӣ намудааст:
г) нисбати шахсоне, ки қасдан ҷиноят содир намудаанд ва Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои он ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазои аз озодӣ маҳрум сохтанро пешбинӣ намудааст.
а) маҳкумшудагоне, ки барои қасдан содир намудани ҷиноят ба мӯҳлати то даҳ соли пурра аз озодӣ маҳрум шудаанд - аз се як ҳисса:
б) маҳкумшудагоне, ки барои қасдан содир намудани ҷиноят ба мӯҳлати зиёда аз даҳ сол аз озодӣ маҳрум гардидаанд - аз чор як ҳисса;
в) маҳкумшудагоне, ки аз беэҳтиётӣ ҷиноят содир кардаанд ва ба маҳрумӣ аз озодӣ зиёда аз даҳ сол маҳкум шудаанд - нисфи мӯҳлати ҷазо;
а) барои ҷиноятҳои бо моддаҳои 61-71; 74; 75қисми 2; 76 қисмҳои 3, 4 (бо истиснои воситаҳои нашъадор); 89 қисми 4; 90 қисми 4; 91 қисми 2; 95 қисми 3; 96; 99 қисми 2; 104; 105; 111 қисми 2; 121; 135 қисми 3; 156: 160 қисми 3; 186 қисмҳои 2, 3; 187 қисми 2; 1871 қисми 2; 2061; 220 қисми 3; 227 қисми 3; 233 қисми 3; 234 қисмҳои 1, 2; 2341; 240 (агар миқдори воситаҳои нашъадор - героин аз як кг.; афюн (опиӣ) - се кг.; канабис ва пахоли (салома) кӯкнор - панҷ кг.; банг (гашиш) - ду кг.; морфин - як кг.; дигар воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё прекурсорҳо, агар миқдори онҳо аз яксаду панҷоҳ, грамм, се ҳазор дона ҳаб (таблетка), якҳазору дусад ампула зиёд бошад); 2401; 2402; 241 қисми 3; 249 банди «в»: 250 бандҳои «б, в»; 252 банди «б»; 260; 261 банди «в»; 270 банди «в»; 271; 276; 277 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон (таҳрири соли 1961) пешбинишуда;
б) ба шахсоне, ки пас аз 1 сентябри соли 1998 баъди мавриди амад қарор гирифтани Кодекси ҷиноятӣ, ҷиноятҳои зеринро содир кардаанд ва ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудаанд, ё маҳкум гардидаанд, амали бандҳои 1, 2, 4 ва 6 ҳамин Қонун татбиқ карда нашавад:
- барои ҷиноятҳои ба муқобили асосҳои сохти Конститутсионӣ ва амнияти давлат бо моддаҳои 305-313; ҷиноятҳои ба муқобили сулҳу амнияти инсоният бо моддаҳои 395-405; барои ҷиноятҳои дар моддаҳои 104; 110 қисмҳои 2, 3; 130 қисмҳои 2 ва 3; 131 қисми 3; 138; 139 қисмҳои 2, 3 ва 4; 179; 181; 184 қисми 3; 186; 187; 189; 195 қисмҳои 1, 2, 3; 199; 200 ва 201 (агар миқдори воситаҳои нашъадор - героин аз як кг.; афюн (опиӣ) - се кг.; канабнс ва пахоли (салома) кӯкнор - панҷ кг.; банг (гашиш) - ду кг.; морфин - як кг.; дигар воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё прекурсорҳо, агар миқдори онҳо аз яксаду панҷоҳ грамм, се ҳазор дона ҳаб (таблетка), якҳазору дусад ампула зиёд бошад); 202 қисмҳои 2, 3; 203 қисмҳои 2 ва 3; 204 қисмҳои 2, 3; 237 қисми 3; 244 қисмҳои 3, 4; 245 қисмҳои 3, 4; 248 қисмҳои 2, 3, 4; 249; 250 қисмҳои 2, 3, 4; 252 қисми 3; 289 қисмҳои 3, 4 (бо истиснои воситаҳои нашъадор); 316 қисми 3 (нисбати кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, судяҳо); 319 қисмҳои 3 ва 4; 329: 357; 368 қисми 2; 369 қисмҳои 2. 3; 370 қисмҳои 2, 3; 382; 386 қисми 4; 391 қисмҳои 3, 4 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда;
в) маҳкумшудагоне, ки мувофиқи Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ретсидивисти махсусан хавфнок эътироф шудаанд ва ё ҷиноятро дар ҳолатҳои ретсидиви махсусан хавфнок содир намудаанд;
г) шахсоне, ки пештар ба тариқи бахшиши ҷазо ё авфи умумӣ аз ҷавобгарии ҷиноятӣ ва ҷазо озод шудаанду, боз ҷиноятӣ қасдона содир намудаанд, агар мӯҳлати ҷинояте, ки аз рӯи он авфи умумӣ ё бахшидани ҷазо татбиқ карда шудааст, нагузашта бошад;
д) маҳкумшудагоне, ки низоми нигоҳдориро ба таври ашади ва мунтазам вайрон кардаанд, бо истиснои маҳкумшудагоне, ки дар зербандҳои «б» ва «в» - и банди 1 ҳамин Қонун нишон дода шудаанд.
а) ба мақомоти таҳқиқи ибтидоӣ ва тафтиши пешакӣ:
- нисбати шахсоне, ки парванда ва маводи ҷиноятҳояшон таҳти баррасии ин мақомот қарор доранд, инчунин шахсоне, ки парвандаҳои ҷиноятӣ нисбати онҳо таҳти тафтиш қарор дошта, дар кофтуков мебошанд;
б) ба зиммаи судҳо:
- нисбати шахсоне, ки парванда ва маводи оид ба ҷиноятҳояшон дар суд таҳти баррасӣ қарор дошта, то эътибор пайдо намудани ҳамин Қонун баррасӣ нашудаанд, инчунин шахсоне, ки парвандаҳо дар бораи ҷиноятҳои онҳо баррасӣ гардида, вале ҳукми онҳо қувваи қонунӣ пайдо накардаанд;
- нисбати маҳкумшудагоне, ки иҷрои ҳукмашон мавкуф гузошта шудааст ва шахсоне, ки бо ҳукми суд ҷазо шартан татбиқ, карда нашудааст (масъалаи татбиқи авф аз рӯи пешниҳоди мақомоти корҳои дохилие, ки рафтори маҳкумшударо назорат менамояд, аз ҷониби суде, ки ҳукм баровардааст, ҳал карда мешавад);
- нисбати маҳкумшудагоне, ки аз маҳалли маҳрумият аз озодӣ шартан пеш аз мӯҳлат аз ҷазо озод шудаанд, ё қисми адонагардидаи ҷазои нисбати онҳо таъиншуда то эътибор пайдо намудани ҳамин Қонун ба ҷазои сабуктар иваз карда шудааст (масъалаи татбиқи санади авфро суде, ки оид ба шартан пеш аз мӯҳлат озод кардан аз ҷазо, ё ба ҷазои сабуктар иваз кардани қисми адонашудаи ҷазо таъинот баровардааст, ҳал мекунад);
- нисбати маҳкумшудагоне, ки ба ҷазои ҷарима маҳкум шудаанд, агар то эътибор пайдо кардани ҳамин Қонун ҷарима бо сабабҳои узрнок ситонида нашуда бошад (масъалаи татбиқи авфро суде, ки ҳукм баровардааст ҳал менамояд);
в) ба зиммаи мақомоти корҳои дохилӣ:
- нисбати маҳкумшудагоне, ки ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанду дар ҳабс нестанд ва ҳукмҳо нисбати онҳо қувваи қонунӣ пайдо кардаанд;
- нисбати маҳкумшудагоне, ки ҷазоро дар шакли корҳои ислоҳи меҳнатӣ дар ҷои кораш, ё дар ҷойҳои дигаре, ки мақоми иҷрокунандаи ҳукм муайян менамояд адо мекунанд, маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян, ё машғул шудан ба фаъолияти муайян;
г) ба зиммаи муассисаҳои иҷрокунандаи ҷазо ва изоляторҳои тафтишотӣ:
- нисбати маҳкумшудагоне, ки дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ буда, ҳукм нисбати онҳо ба қувваи қонунӣ даромадааст;
- нисбати маҳкумшудагоне, ки дар колонияҳои ислоҳи сукунат ҷазоро адо мекунанд;
д) ба зиммаи фармондеҳии қисмҳои интизомии ҳарбӣ:
- нисбати хизматчиённ ҳарбие, ки ба фиристодан ба қисмҳои интизомии ҳарбӣ маҳкум гардидаанд.
Ҳангоми татбиқи санади авф аз ҷониби судҳо иштироки прокурор ҳатмист.
а) зербанди «а» банди 1 Қонун дар бораи авф нисбати заноне татбиқ мегардад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории ҷумҳурӣ аз ҳуқуқи модарӣ маҳрум карда нашудаанд ва то рӯзи ба қувваи қонунӣ даромадани санади авф ҳомила шудаанд, кудакони то 18 сола доранд, инчунин занҳое, ки иҷроиши ҳукм нисбати онҳо бо чунин асосҳо мавкуф гузошта шудааст;
Дар тарбияи занон буданн кудакони то 18 сола, ҳомила будани зан дар асоси ҳуҷҷатхои расмие, ки аз тарафи мақомотҳои дахлдори давлатӣ пешниҳод гардидаанд, тасдиқ карда мешавад.
б) таҳти амали зербанди «б» банди 1 занон ва мардоне қарор мегиранд, ки то рӯзи ба қувваи қонунӣ даромадани Қонун дар бораи авф, мутаносибан ба синни 50 ва 55 солагӣ расидаанд;
в) зербанди «в» банди 1 Қонун дар бораи авф нисбати шахсоне татбиқ карда мешавад, ки мувофиқи тартиби муқарраршуда то ба қувваи қонунӣ даромадани Қонун дар бораи авф маъюби гурӯҳи I ва II дониста шудаанд. Гирифтори касали сил (туберкулез) шахсоне дониста мешаванд, ки то рӯзи қабули санади авф бо тартиби муқарраршуда ба гурӯҳҳои I ва II қайди диспансерӣ мансуб дониста шудаанд;
г) таҳти амали зербанди «д» банди I Қонун дар бораи авф шахсоне қарор мегиранд, ки бо ордену медалҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ ва Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида шудаанд ва дар асоси қонун ҳамчун мукофоти давлатӣ дониста мешаванд;
д) таҳти амали зербанди «з» банди 1 Қонун дар бораи авф маҳкумшудагоне қарор мегиранд, ки аз ҷониби судҳои давлатҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил маҳкум шудаанд ва дар асоси Созишнома барои минбаъд адо намудани ҷазо ба Ҷумҳурии Тоҷикистон супорида шудаанд.
Чунин тартиби қабули санади авф нисбати шахсони дар банди 6 Қонун дар бораи авф нишон додашуда, ки истеҳсолоти парвандаҳои ҷиноятӣ бинобар кофтукови онҳо боздошта шудаанд, татбиқ карда мешавад.
Ҳангоми татбиқи санади авф нисбати шахсоне, ки қаблан мӯҳлати ҷазояшон бо тартиби бахшиши ҷазо ё авф кам карда шудааст, мӯҳлати ҷазое, ки мутобиқи санади бахшиши ҷазо ё авф муқаррар гардидааст, ба инобат гирифта шавад.
Амали бандҳои 1, 2, 4 ва 6 Қонун дар бораи авф нисбати шахсоне, ки бо моддаҳои 76 қисмҳои 3, 4 Кодекси ҷинояти Ҷумҳурии Тоҷикистон (таҳрири соли 1961) ва 289 қисмҳои 3, 4 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои контрабандаи (қочоқи) воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ аз миқдори дар банди 8 ҳамин Қонун нишон додашуда зиёдтар ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудаанд, ё маҳкум шудаанд, татбиқ карда намешавад.
Барои анҷомёфта донистани муолиҷаи касалии зуҳравии маҳкумшуда хулосаи тиббӣ ва нисбати шахсе, ки суд аз майзадагӣ ё нашъамандӣ табобати маҷбурӣ фармудааст, таъиноти суд дар бораи қатъ кардани табобати маҷбурӣ асос мебошад.
Барои ташкил намудани ёрии тиббии зарурӣ ба шахсоне, ки гирифтори касалии сил (туберкулез) ба гурӯҳҳои I ва II қайди диспансерӣ мансуббуда, ки аз ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ озод шудаанд, маъмурияти муассисаҳои ислоҳӣ ӯҳдадоранд ба мақомотҳои маҳаллӣ ва тандурустӣ дар ин хусус хабар расонанд.
23.Вайронкунандагони низоми нигоҳдорӣ чунин маҳкумшудагон дониста мешаванд:
а) маҳкумшудагоне, ки мунтазам талаботи низоми нигоҳдориро вайрон мекунанд ва вобаста ба вазнинии вайронкунии содиркардаашон камаш се ҷазои интизомии мӯҳлаташ адонашуда, ё бекорнашуда дошта бошанд;
б) маҳкумшудагоне, ки дар вақти адо намудани ҷазо қасдан ҷиноят содир кардаанд;
в) маҳкумшудагоне, ки бе сабабҳои узрнок дар муҳлатҳои қонун ва суд муқарраркарда ҷаримаро насупоридаанд.
Талаботи банди мазкур нисбати шахсоне, ки дар зербанди «е» банди 1 Қонун дар бораи авф нишон дода шудаанд, татбиқ карда намешавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ
ш. Душанбе, 29 августи соли 2001
№44